Sinds begin 2019 zien we een nieuwe HDMI-versie terug op apparatuur en zelfs op kabels; HDMI 2.1. Maar, wat houdt deze nieuwe HDMI-standaard precies in en heb je HDMI 2.1-kabels nodig om van de nieuwste technieken en resoluties gebruik te maken? We leggen het je uit in dit artikel.
Wat is HDMI 2.1?
HDMI 2.1 biedt meer mogelijkheden om de nieuwste technieken en standaarden weer te geven via jouw apparatuur. De ontwikkeling op het gebied van resolutie, kleurweergave, HDR, audio en vele andere elementen gaat hard en dus is er om de zoveel jaar een nieuwe standaard nodig voor het versturen en weergeven van de nieuwste standaarden en technieken mogelijk te maken.
Nieuwe mogelijkheden
De HDMI 2.1-standaard biedt op verschillende vlakken nieuwe mogelijkheden. Op het gebied van resoluties ondersteunt de standaard de 4K Ultra HD-resolutie met 120Hz, de 8K Ultra HD-resolutie met 60Hz en zelfs de 10K Ultra HD-resolutie. Voor de 8K en 10K-resoluties is echter wel een nieuwe 48Gbps (ofwel HDMI 2.1)-kabel nodig, waarop we later terugkomen.
HDR
Ook de HDR-ondersteuning is uitgebreid bij deze nieuwe HDMI-versie. HDMI 2.1 biedt ondersteuning voor Dynamic HDR, oftewel dynamische metadata voor HDR. Dat betekent dat de kleurweergave en helderheid per scene, of zelfs per frame, geoptimaliseerd kan worden. Op dit moment biedt HDR10, de meest gebruikte HDR-standaard nog geen ondersteuning voor dynamische metadata. Dolby Vision en HDR10+, de nieuwste HDR-standaarden, bieden dit wel. Dynamische HDR wordt ook door eerdere HDMI-versies ondersteund.
Game Mode VRR
Voor de gamers onder ons is de ondersteuning voor Game Mode VRR interessant. Dit maakt variabele refresh rates (verversingssnelheid) mogelijk om een hoge input-lag tegen te gaan en artefacten in het beeld te voorkomen.
eARC
Dankzij eARC (extended Audio Return Channel) worden de meeste nieuwe audioformaten ondersteund, waaronder ook object based audioformaten als DTS:X en Dolby Atmos. Je kunt audiotracks van deze audioformaten via HDMI van een tv naar een receiver sturen, bijvoorbeeld. Bovendien maakt HDMI eARC het mogelijk een aangesloten HDMI-apparaat automatisch te herkennen.
Nieuwe refresh rate-functies
Met HDMI 2.1 wordt ook ondersteuning voor nieuwe refresh rate-functies ingebouwd. Refresh rates is het aantal keer per seconde dat het beeld (frame) vernieuwt zodat je een vloeiende en soepele weergave krijgt. De nieuwe functies zijn Variabele Refresh Rate (VRR), Quick Media Switching (QMS) en Quick Frame Transport (QFT).
HDMI 2.1 kabels
Als je alle functies die met de HDMI 2.1-versie geïntroduceerd worden aan de slag wilt dan is de 18 Gbps bandbreedte van de standaard High Speed HDMI-kabel niet meer voldoende. Hiervoor is meer bandbreedte vereist. En aangezien HDMI 2.1 er inmiddels officieel is, is er ook een nieuwe HDMI-kabel met meer bandbreedte vereist. Deze kabels dragen de naam Ultra High Speed HDMI-kabel, maar veel fabrikanten gebruiken ook de naam HDMI 2.1 kabel. Deze kabel heeft, ongeacht de naam, een bandbreedte van 48 Gbps. Betaal je vandaag meer voor een kabel die meer dan 18 Gbps ondersteunt, maar minder dan 48 Gbps, dan is die kabel niet ‘future proof’ (en dat is dan nog los van het feit dat de nieuwe kabel mogelijk een andere interne constructie gebruikt). Let dus goed op welke kabel je koopt.
Naamgeving
Omtrent de naamgeving van deze HDMI 2.1 kabels is zoals je ziet nog veel onduidelijkheid. De meestgebruikte namen zijn: HDMI 2.1 kabel, 48G kabel en Ultra High speed HDMI kabel. Intern heten deze Ultra High speed HDMI kabels ‘Category 3 Cable’. Wij houden voor het gemak, en tot alle specificaties definitief bepaald zijn, de benaming HDMI 2.1 kabel aan.
Backwards compatible
De nieuwe HDMI-standaard en de nieuwe kabels zijn backwards compatibel, wat betekent dat je een ‘langzame’ HDMI-kabel kunt gebruiken op een HDMI 2.1-poort en dat je een HDMI 2.1-kabel kunt gebruiken op een apparaat met een eerdere HDMI-versie. Wil je optimaal van alle functies gebruikmaken dan heb je wel een HDMI 2.1-kabel en -poort nodig.
Wat is het verschil tussen een HDMI 2.1 en een HDMI 2.0 kabel?
Voor de stap van 18 naar 48 Gbps zijn er structurele aanpassingen nodig in de verwerking van het signaal via de HDMI-kabel. Er is dus een daadwerkelijk nieuwe HDMI 2.1-kabel nodig.
Connector en aders
De connector en de hoeveelheid aders zijn bij High Speed HDMI kabels en Ultra High Speed HDMI kabels (respectievelijk HDMI 2.0b kabels en HDMI 2.1 kabels) hetzelfde. Er wordt een 19 pins connector gebruikt met 19 koperaders. Om toch 4x zoveel data (18 Gbps naar 48 Gbps) te kunnen verwerken zijn er diverse veranderingen:
Bandbreedte
Zo is de bandbreedte per aderpaar verdubbeld; van 6 Gbps (bij HDMI 2.0b) naar 12 Gbps (bij HDMI 2.1). Bij kortere lengtes kan dit behaald worden door gebruik te maken van solid core aders en zeer hoge kwaliteit koper. Ook worden er nóg hogere eisen gesteld aan de afscherming. Zowel die van de kabels zelf als die van de individuele aderparen.
Van 3 naar 4 dataparen
Tot slot bestaat elk datapaar in een HDMI kabel uit 3 aders; plus, min en afscherming. Waar de HDMI kabels tot HDMI versie 2.0b drie dataparen hebben, zijn dit bij de HDMI 2.1 kabels vier aderparen geworden. Eén aderpaar dat eerst gebruikt werd om het clocksignaal door te geven, wordt nu gebruikt voor data.
Kun je apparatuur updaten naar HDMI 2.1?
Vooralsnog is het niet mogelijk om bestaande apparatuur, voorzien van een oudere versie dan HDMI 2.1, te voorzien van een update waarmee HDMI 2.1 toegevoegd wordt. Echter, fabrikanten kunnen binnen de mogelijkheden van HDMI 2.0 wel nieuwe functies van HDMI 2.1 toevoegen. Zo zien we bijvoorbeeld tv’s en receivers met HDMI eARC. Dit werkt via HDMI 2.0 en bestaande HDM-kabels. Ook wordt zoals aangegeven dynamische HDR reeds ondersteund door apparaten met HDMI 2.0, en via de huidige HDMI-kabels. Het is echter de combinatie van meerdere technieken en standaarden die ervoor zorgt dat je tegen de maximale bandbreedte (18Gbps) van High Speed HDMI (HDMI 2.0) aanloopt. Om alle technieken en standaarden samen te gebruiken – of een combinatie hiervan – is HDMI 2.1 samen met een HDMI 2.1-kabel (ofwel een Ultra High Speed HDMI-kabel) vereist.